Wprowadzenie do rowerów górskich: krótki przegląd różnych typów rowerów MTB
W ciągu ostatnich 40 lat, czyli od momentu pojawienia się na rynku pierwszych rowerów górskich, dokonała się prawdziwa rewolucja w naszym rowerowym świecie. Grupa pasjonatów z USA dostrzegła niezwykłą frajdę płynącą z pokonywania trudnych terenów na dwóch kółkach, a ich nazwiska są obecnie związane z największymi markami rowerowymi na świecie, takimi jak Tom Ritchey czy Gary Fisher. To właśnie oni wzmocnili konstrukcję ramy rowerowej, dodali potężne opony oraz szeroką kierownicę i rozpoczęli niesamowitą przygodę z rowerami górskimi, która trwa nieprzerwanie do dzisiaj.
Co się zmieniło i jakie jest dzisiejsze oblicze MTB?
Zmieniło się wszystko oprócz fenomenu doskonałej zabawy, jaką jest pokonywanie terenowych tras i własnych ograniczeń. Rowery MTB (ang. Mountain Terrain Bike) są dziś fantastycznie przystosowane do jazdy po trudnych trasach, pełnych korzeni i kamieni, a nawet do potężnych lotów na ponad 30-metrowych skoczniach.
Co składa się na rower górski?
Najważniejszym elementem każdej maszyny MTB jest rama. Od niej zależy zachowanie roweru i jego możliwości. Ważne, by jej geometria była dopasowana do przeznaczenia Waszego jednośladu oraz jego konstrukcji, która może być sztywna lub typu FULL SUSPENSION, czyli z amortyzatorem tylnym.
Kolejnym kluczowym elementem jest amortyzacja przednia, widelec (najczęściej teleskopowy) odpowiadający za bezpieczeństwo, komfort oraz przewidywalność prowadzenia roweru. Najczęściej wykorzystywane są amortyzatory powietrzne, które są lżejsze i mają większy zakres regulacji niż sprężynowe. Bardziej zaawansowane modele mają skomplikowane regulacje, ale świetnie sprawdzają się też te prostsze, znacznie przyjaźniejsze użytkownikowi.
Niezwykle istotną rolę odgrywają też koła, które często są niedoceniane. A to właśnie na nich rower się toczy, to one zapewniają przyczepność, zatem dobre opony i mocne obręcze to absolutna podstawa. Najczęściej stosowane są koła 29″ oraz 27,5″ lub ich mieszanki. W przypadku rowerów dirtowych czy modeli młodzieżowych stosowane są niekiedy koła 26″.
Hamulce to nasze bezpieczeństwo. Obecnie większość rowerów ma zamontowane hamulce tarczowe, w tańszych wersjach znajdziemy hamulce mechaniczne (na linkę), w średnich i wyższych modelach – hydrauliczne.
Napęd im jest prostszy, tym lepszy. Jednym z najmądrzejszych wynalazków ostatnich 10 lat jest układ jednej tarczy z przodu i 10–12 rzędów z tyłu. Przeniesienie dużej zębatki (nawet do 52 zębów) na tylne koło zwiększa prześwit i pozwala uniknąć uderzeń napędem w kamienie. W rowerach turystycznych do spokojniejszej jazdy dwie koronki z przodu też zdadzą egzamin.
Pozostają nam punkty kontaktu z rowerem, a więc szeroka kierownica (nawet do 820 mm), krótki mostek, pedały z systemem zatrzaskowym lub płaskie i dopasowane do naszych preferencji siodełko, wsparte często na kolejnym wspaniałym wynalazku – sztycy regulowanej ( tzw. dropper post) pozwalającej na zmianę wysokości siodełka z manetki na kierownicy w czasie jazdy. Pozwala to uniknąć bardzo niebezpiecznego lotu przez kierownicę.
Jakie są typy współczesnych rowerów MTB?
Obecnie rowery górskie są bardzo wyspecjalizowane. Praktycznie każda odmiana jazdy w terenie doczekała się dedykowanego typu. Są to zarówno rowery bardziej uniwersalne, jak i wysoko wyspecjalizowane, w zasadzie tylko dla zawodników i entuzjastów danego typu jazdy.
Rowery Cross Country, czyli XC
Są to maszyny często na sztywnej ramie, tylko z przednią amortyzacją, bardzo lekkie, sprzyjające swoją geometrią efektywnym podjazdom, ale na zjeździe wymagające dobrej techniki jazdy i uwagi.
Wyczynowe modele mają karbonowe ramy i wagowo schodzą nawet do 6–7 kg, ale to radykalne maszyny. Na szczęście istnieją też modele dające ogromną frajdę z jazdy, które mają bardzo rozsądną cenę. Wspomnieć tu należy m.in. o znakomitym modelu BLADE od marki TABOU lub jego damskiej wersji WIZZ w pięknych malowaniach, którą docenią aktywne dziewczyny.
Rowery Trail i All Mountain
To chyba najbardziej uniwersalna kategoria pozwalająca na pokonywanie najbardziej zróżnicowanych tras terenowych. Rowery Trail i All mountain są zbudowane na ramach z tylną amortyzacją, co powoduje, że są bardziej komfortowe, wybaczają więcej błędów, a nadal nie są przesadnie ciężkie. Ich kąty geometrii oraz skoki zawieszeń w przypadku Trail mieszczą się w granicach 120–140 mm, a w przypadku All mountain – 140–150 mm. Pozwalają na efektywne zjazdy, ale też sprawnie się wspinają pod górę.
Rowery Enduro
Żarty się kończą – to kategoria skierowana do bardziej doświadczonych bikerów, zorientowana głównie na zjazd, ale ciągle z opcją podjazdu. Zawieszenia o skoku 160–180 mm, mocne, grube ramy, wytrzymałe komponenty, wielkie jednopółkowe widelce pozwalają na iście ekstremalną jazdę w górach.
Rowery Downhill, czyli DH
To już typ rowerów dla entuzjastów lub profesjonalnych zjazdowców. Skoki zawieszeń sięgają 200 mm, kąty geometrii dają stabilizację na zjazdach, ale wykluczają praktycznie podjazdy. Potężne, dwupółkowe widelce (jak w motocyklach) przyjmą ogromne przeciążenia, jednak jest to sprzęt tak wyspecjalizowany i drogi, że jego odbiorcy to wąska grupa.
Rowery DIRT i BMX
Oddzielna kategoria to rowery przeznaczone do skakania na ziemnych hopach (zwanych dirtami) oraz wykonywania wszelkich trików i ewolucji, np. na mieście (tzw. jazda street). Rowery dirtowe wyposażone są w koła 26″, co ułatwia manewrowanie rowerem w powietrzu. W przypadku rowerów BMX zastosowano koła 20″ – jak w przypadku wytrzymałych modeli Gravity marki TABOU. Małe, mocne ramy, minimalna amortyzacja na poziomie 80–100 mm, często jeden tylko hamulec na tył i bardzo mocne korby z napędem typu single speed, czyli jednobiegowym – to recepta na niezawodną maszynę, która wiele zniesie. Doskonałym przykładem jest tu model TABSPIN, pozwalający zacząć przygodę z dirtem bez rujnowania kieszeni rodziców.
Na co zwracać uwagę przy zakupie pierwszego roweru górskiego?
Oferta rowerów MTB na rynku jest tak bogata, że łatwo się pogubić. Świetnym posunięciem będzie odpowiedzenie sobie na pytanie, do czego będzie wykorzystywany nowy rower?
Na początek wystarczy rower tylko z przednią amortyzacją, jest bowiem lżejszy, będzie miał lepsze wyposażenie niż jakikolwiek rower full suspension w podobnej cenie. Będzie też tańszy w eksploatacji, gdyż tylne zawieszenie generuje koszty serwisowe przynajmniej raz w roku.
Warto zwrócić uwagę na takie komponenty, jak rama, amortyzator czy koła. Pozostałe elementy łatwo wymienić, nie ponosząc astronomicznych kosztów. A tych i tak czeka nas sporo, zwłaszcza po sezonie, gdyż pewne elementy – w tym łańcuch, kaseta czy okładziny hamulcowe – po prostu się zużywają.
Podczas zakupów nieoceniony będzie kontakt z dobrym, rzetelnym sprzedawcą, który doradzi nam w kwestii rozmiaru. Nie tylko nasz wzrost determinuje wybór rozmiaru roweru, ale również zasięg naszych ramion.
Pod uwagę powinniśmy wziąć zarówno wielkość kół, jak i szerokość kierownicy. Tak np. drobna dziewczyna o wzroście 160 cm powinna wybrać koła 27,5″, ramę S lub M i kierownicę do 750 mm, a mężczyzna o wzroście 190 cm powinien rozważyć rower o ramie XL na kołach 29″ i kierownicę 780–800 mm.
Jakie akcesoria warto rozważyć przy zakupie roweru górskiego?
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na akcesoria odpowiedzialne za bezpieczeństwo. Mowa tu oczywiście o kasku – bez niego nie ruszam nawet po bułki. Polecamy też zakup rękawiczek i używanie ich nawet w upalne dni, bowiem to nasze dłonie jako pierwsze zetkną się z glebą podczas upadku. Lepiej niech się trochę spocą, niż miałyby być obdarte, prawda? Zaczynając naszą przygodę z jednośladem, możemy jeździć w jakichkolwiek sportowych butach, ale jeśli zdecydujemy się na pedały zatrzaskowe, to w komplecie z nimi idą dedykowane pod bloki buty SPD ze sztywnymi podeszwami, co poprawia znacznie transfer mocy z nogi na napęd.
Oświetlenie to kolejny dodatek zwiększający nasze bezpieczeństwo. W jesienne i zimowe dni zbawienne będą błotniki. Dla prawdziwego mountain bikera sezon nie kończy się nigdy!
Mamy już odpowiednio dobrany rozmiarowo rower górski i kask! Śmiało można, więc ruszać w trasę i zanurzyć się we wspaniały i wciągający świat MTB. Należy jednak pamiętać, że im dalej w las, tym więcej drzew. Jeśli poczujecie, że to wasza pasja, warto część pieniędzy zainwestować w szkolenia z techniki jazdy, to jest bowiem najważniejszy czynnik Waszego bezpieczeństwa.
Do zobaczenia na szlaku!
